آن زمان که آرام آرام فصل پاییز با آمدن شب یلدا به قدرت نمایی خود پایان می دهد و فصل سرما می رسد، چشم های بسیاری معطوف به سمت رشته کوه های البرز و زاگرس؛ کوه هایی که برف در میان شب های خاموشش نجوا می کند و سپیدی برف های این مناطق همچون الماسی تابناک بر گردن آنها می درخشد.

زمانی که دانه های بلورین برف تصمیم بر آن می گیرند که دنیای آدم ها را سپید پوش کنند. خود می دانند که برای کودکان و جوانان شادی و نشاط را به همراه خواهند آورد. البته این به آن معنا نیست که بزرگسالان از دیدن این دانه های بلورین که این روز ها نیز میهمان کشور ما شده اند ناراحت می شوند و گاهی چنان غرق در این شادی به همراه خانواده خود می شوند که گویا دوباره باز به سال های جوانی برگشته اند.

دنیای برفی و زمستانی دنیایی پر از ابهت و تفریح است اما شناخت این تفریح ها و رعایت اصول آن باعث می شود که افراد بیشتر از آن بهره ببرند. وقتی اسم تفریحات زمستانی به میان می آید. نخستین گزینه یی که ذهن هر فردی را به خود مشغول می کند. اسکی کردن در پیست های معروف کشور است اما این ورزش به مانند خیلی از ورزش های دیگر که جزو تفریحات نیز محسوب می شود هزینه بسیاری را در بر می گیرد که همین امر باعث خواهد شد که افراد بسیاری با آنکه به این ورزش علاقه بسیار دارند اما به دلیل آنکه از عهده هزینه های سنگین آن بر نمی آیند به تفریحات دیگری در این فصل سرد و دوست داشتنی روی می آورند. آن زمان که سرما نخستین نشانه اش در اواسط یا حتی اواخر پاییز به رخ می کشد، خیلی ها هم هستند که چمدان ها یشان را می بندند تا برای سفر کردن و رفتن به دل سرما یا جنگل نوردی روی برگ های پاییز و کمی آن طرف تر سر خوردن روی برف های زمستانی آماده باشند. بسیاری از سفرها با ورزش عجین است و سفرهای زمستانی عجین تر؛ یکی دیگر از ویژگی های متمایز کننده سفرهای زمستانی هیجان آن است. هرچند ورزش در هر سنی برای افراد و علاقه مندانش می تواند جذابیت داشته باشد اما به دلیل هیجان نهفته در ذات ورزش های زمستانی، این ورزش ها بیشتر مورد توجه جوانان است.

در این میان ورزش اسکی نیز سر آمد دیگر ورزش ها قرار دارد. موضوع مهمی که در این میان باعث شده است که بسیاری از جوانان از این ورزش زمستانی دوری کنند گران بودن هزینه های وسایل اسکی در بازار است. با یک جست وجوی ساده در بازار پر نوسان امروز وسایل ورزشی می توانیم یک چوب اسکی را بین ۷۰۰ هزار تومان تا سه میلیون تومان، که چوب اسکی را بدون کفش اسکی نمی توانید استفاده و در همین راستا باید بین ۲۰۰ هزار تومان تا یک و نیم میلیون تومان هزینه کنید.

حالا اگر جوانی که ماهیانه تنها ۶۰۰ هزار تومان حقوق را، در صورت داشتن یک کار مناسب می تواند کسب کند برای شروع باید هزینه یی بین یک تا چهار میلیون تومان بکند تا بتواند وارد این ورزش و تفریح زمستانی شود البته هزینه عینک اسکی که از ۷۵ تا ۵۰۰ هزار تومان است یا پوشاک این ورزش که بین ۲۵۰ تا ۸۵۰ هزار تومان است را نادیده بگیریم. برای استفاده از امکانات پیست ها باید هزینه یی نیز پرداخت شود که متاسفانه هیچ بخشی از آن توسط دولت پرداخت نمی شود و همین امر باعث شده است که فشار مالی زیادی بر استفاده کنندگان وارد شود.

در این میان خیلی ها تصور می کنند وقتی تقویم ورق می خورد و به فصل زمستان می رسد و هوا رفته رفته رو به سرما می رود، دیگر کلا باید بساط تفریح و گردش و طبیعت گردی را جمع کرد و کنج خانه کنار شومینه نشست و از گرما لذت برد. در حالی که این باور دیگر سال هاست که در تهران جایی ندارد. چون نه دیگر مانند گذشته ها خبری از برف و کولاک و راهبندان است و نه دیگر پایتخت آنقدر ها محروم. این روزها پیست ها و محل های متعددی در تهران و اطراف آن راه اندازی شده است که فرصت مناسبی برای استفاده از تفریحات زمستانی را فراهم می کند. هر چند بسیاری معتقد هستند که ورزش های زمستانی بسیار گران و مشکل است. تفریحاتی نیز مانند پیاده روی روی برف با کفی مخصوص این کار و سر خوردن با تیوب نیز در این فصل خواهان بسیاری دارد که در کنار هیجان، هزینه بسیار کمی را شامل می شود.

پیام نظر، مدیر روابط عمومی فدراسیون اسکی درباره تفریحات فصل زمستان در تهران می گوید: در تهران پیست های مختلفی برای انجام ورزش ها و تفریحات زمستانی وجود دارد اما در بین تمام آنها پیست توچال به دلیل ویژگی های منحصر به فردی که دارد

همه ساله در فصل زمستان علاقه مندان زیادی به ورزش های زمستانی را به خود جلب می کند. توچال یکی از پیست های معروف نه تنها کشور بلکه جهان است که از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که در فاصله بسیار نزدیکی از شهر واقع شده است و هر شهروندی ظرف نهایت یک الی دو ساعت می تواند به پیست مراجعه کرده و از امکانات و تفریحات آن استفاده کند. این ویژگی منحصر به فردی است که در بسیاری از کشورها وجود ندارد. در بسیاری از کشورها پیست های معروف اسکی حداقل چند ساعت تا مرکز شهر فاصله دارند و معمولا از طریق اتوبوس و قطار می توان به این پیست ها دسترسی پیدا کرد.

وی در ادامه با اشاره به دیگر ویژگی های منحصربه فرد این پیست می گوید: ارتفاع بالای پیست اسکی توچال باعث شده که این پیست همزمان با دیگر پیست های جهان بازگشایی شود و در آخرهم به صورت همزمان بسته می شود یعنی از اواسط آبان ماه باز می شود و تا اواسط خرداد به کار خود ادامه می دهد و این به دلیل ماندگاری بالای برف در این پیست است که شرایط ویژه یی را برای تفریح و ورزش های زمستانی شهروندان فراهم کرده است. هر چند بسیاری از افراد جامعه معتقداند که تفریحات و ورزش های زمستانی تنها درصورت پرداخت هزینه های بالا ممکن است در صورتی که «نظر» در این باره می گوید: هیات اسکی تهران برای همگانی کردن این رشته کلاس های دوازده جلسه یی آموزشی را توسط کانون های اسکی مناطق برگزار می کند که برای بسیاری از شهروندان علاقه مند مقرون به صرفه است. علاقه مندان می توانند با مراجعه به این کانون ها با هزینه تجمیع شده یی که شامل آموزش، تجهیزات، لباس و مربی و غیره است اسکی را آموزش ببینند و در پیست های مختلف تهران مشغول شوند. مدیر روابط عمومی فدراسیون اسکی تهران درباره دیگر تفریحات زمستانی که شهروندان می توانند به غیر از اسکی از آنها استفاده کنند، می گوید: «به دلیل شرایط پیست اسکی توچال به غیر از اسکی بازها سایر شهروندان برای تفریحات دیگری مثل کوهپیمایی و پیاده روی زمستانی نیز می توانند از این پیست استفاده کنند. ضمن اینکه برای صعود به ارتفاعات بالاتر افراد می توانند به صورت مداوم از تله سی یژ و تله کابین همه روزه استفاده کنند.»با توجه به اینکه این هیجان برای بسیاری یک عامل برانگیزاننده است اما باید توجه داشت که گاهی اوقات نیز می تواند حادثه ساز باشد؛ چه بسا که تاکنون اینچنین بوده است و هر ساله شاهد اتفاقات ناگوار در پیست های ورزشی هستیم. توجه به اصول ایمنی و استاندارد ابعاد متفاوتی دارد. نخستین نکته وسایل مورد استفاده است که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد.

از نظر جغرافیایی نیز واقعیت این است با توجه به اینکه پیست های اسکی به عنوان مهم ترین نماد ورزش های زمستانی در مناطق سرد و برفگیر قرار دارد و همچنین در بسیاری اوقات جاده های دسترسی به آنها صعب العبور است، همین امر بارها و بارها خطرساز شده است.

از دیگر ورزش ها و تفریحات فصل زمستان می توانیم به کوهنوردی و پناه بردن به سکوت کوهستان در این فصل اشاره کنیم.

این تفریح که معمولا در ارتفاعات نزدیک پایتخت بسیار مورد استقبال جوانان قرار می گیرد هزینه یی کمتری نسبت به اسکی در بر دارد. همچنین به دلیل آنکه دسترسی به مناطق شمالی تهران به راحتی صورت می گیرد افراد زیادی به کوهپیمایی در فصل زمستان می پردازند تا از طبیعت زمستانی این مناطق استفاده کنند. همچنین به دلیل افزایش ارتفاع در این مناطق میزان بارش برف بیشتر است و باعث می شود در کنار کوهپیمایی، افراد به برف بازی و ساختن آدم برفی روی آورند به گونه یی که گاهی در مسیر منتهی به پناهگاه ها می توانید گروه های زیادی از جوانان یا خانواده ها را ببینیم که مشغول برف بازی یا ساخت آدم برفی هستند؛ آدم برفی هایی که گاه برای کودکان کوچک در شهر تهران هیچ وقت اسکان ساخت آنها به دلیل بارش کم برف پیش نیاید. در کنار این تفریح و ورزش زمستانی نیز باید چند نکته را باید همیشه مورد توجه قرار بدهیم. بارها برای همه ما اتفاق افتاده است که شنیده ایم پایان هفته یی سرد و برفی در انتظار است و حتی قطره یی باران تا صبح آن روز نیامده، اما نباید چشم بر این واقعیت ببندیم که بیشتر هشدارهای هواشناسی و پیش بینی های آن به واقعیت پیوسته است؛ این درست بودن پیش بینی ها آنقدر است که عقل ایجاب کند هشدارهای آنها را جدی بگیریم و از صعود انفرادی خودداری کنیم. همچنین وسایل مناسب برای کوهپیمایی در زمستان را به همراه داشته باشیم تا شاهد آن نباشیم که در فصل های گرم سال جنازه فرد گمشده یی در کوهستان را بیابند.

یکی دیگر از نکات قابل توجه در این ورزش ها، توجه به نقش آموزش است. هرچند بسیاری از افراد به صورت غیرحرفه یی و تنها برای لذت بردن از طبیعت سرد زمستان و برف به کوهستان های شمال تهران یا پیست های اطراف پناه می آورند اما اوج هیجان این تفریحات زمستانی در جایی نهفته است که با سال ها ممارست و تمرین و بهره بردن از مربی بتوانیم اصول این ورزش ها را در وجود خود نهادینه کنیم و اگر چنین کنیم آنگاه می توانیم مطمئن باشیم که مهارت های حاصل از این آموزش و قدرتی که این ورزش به افراد می دهد تا همیشه همراه مان خواهد بود. بنابراین اگر به ورزش های زمستانی علاقه مند هستید، می توانید با کمی سختی و ممارست در کنار تفریح به صورت علمی تر و حرفه یی تر به آن بپردازید. از دیگر تفریحات و ورزش های زمستانی که در این فصل به شکل حرفه یی مورد توجه جوانان قرار می گیرد یخ نوردی است که یکی از معروف ترین این مسیر ها در تهران – روستای گزنک، شمال شرق دماوند، دره یخار است؛ یخار، معروف ترین یخچال دماوند است. مقصد دیگر تهران میگون است که از مسیر تهران لشکرک رودبار قصران میگون قابل دسترسی است. از جاذبه های این مقصد پیشنهادی دیواره یخی است که به همت کوهنوردان ایجاد شده است. مقصد دیگر یخ نوردان می تواند اردبیل سبلان باشد که مسیر رفت و برگشت آن اردبیل مشکین شهر لاهرود یال شمالی سبلان است این منطقه مناظر طبیعی جذابی دارد.

یکی از زیباترین و مشهور ترین مکان ها برای یخ نوردی که در دنیا نیز معروف است منطقه تفریحی و آبشار عباس آباد در شمال شهر همدان است که در فصل زمستان به دلیل یخ زدن آبشار بسیار مورد توجه یخ نوردان قرار می گیرد. در این ورزش نیز آمادگی جسمانی و روحی بسیار مورد توجه باید قرار گیرد. همچنین رعایت اصول ایمنی در این ورزش زمستانی بسیار مهم است. یادآوری این نکات به معنای نادیده گرفتن یا چشم بستن بر ورزش های زمستانی نیست بلکه برای علاقه مندان به ورزش های زمستانی موید این نکته است که ابتدا ایمنی و بعد از آن ورزش و تفریح قرار دارد زیرا عدم رعایت اصول ایمنی در این تفریحات حوادث ناگوار زیادی را حادث می شود که شکستگی در تیوب بازی به دلیل عدم امکان ایستادن. تا آسیب به زانو ها به دلیل نشناختن اصول اسکی کردن یا گم شدن در برف و کولاک در کوهستان از جمله آنهاست. در انتها باید به این موضوع اذعان داشت که تفریحات و ورزش های زمستانی همچون انواع اسکی، تیوب سواری و کوهپیمایی در ذات خود ورزش های زیبایی است و حسی در آنها جریان دارد که گویی آدم را به سمت و سوی خود می کشد. هر کدام از ما دوست داریم دست کم سالی یک بار یک برف ناب و سفید را تجربه کنیم، حتی اگر سپیدی بی نهایت برف خوابیده در میان دامنه های کوه چشمان مان را آزار دهد اما این تجربه هنگامی کامل می شود که بتوانیم اصول آن را رعایت کنیم و در سوی دیگر امید بر آن ببندیم که وزارت ورزش و جوانان به عنوان متصدی این امر و با حمایت از تولید داخلی سبب آن شود تا وسایل این نوع تفریحات ارزان تر در اختیار جوانان ایرانی قرار گیرد تا با شروع زمستان شاهد آن باشیم که افراد بیشتری به این سوی گرایش پیدا کنند و با ایجاد محیط های مناسب تر برای بازی های زمستانی همچون برف بازی و تیوب بازی و غیره باعث شوند تا نشاط و امید دوباره به جامعه جوان برگردد.

سهیل خان محمدی