سوت آغازین بازی، شروعی پراضطراب را برای تیم داوری در تقابل دو تیم در ماراتن تلخ و شیرین همراه دارد و پایان ناخوشایند قضاوت ها افزون بر اعتراض مربیان و انتقادهای رسانه ای، موجی از الفاظ ناشایست و گوش خراش از دل سکوها به راه می اندازد.
کافیست تنها چند ثانیه از نخستین اشتباه داوری در بازی سپری شود تا شعار هماهنگ شده 'داور یادت باشه – دقت باید باشه'، 'توپ تانک فشفشه – داور حواست باشه' فضای ورزشگاه را دربر بگیرد.
اما رفته رفته و با تعدد اشتباهات داوری شاهد تغییرات صوتی در نوع و نحوه شعاردهی از روی سکوها خواهیم بود تا جایی که اضطراب ناشی از قضاوت، تمام اعضای بدن داور را فرا می گیرد.
امروزه اوج اشتباهات داوری تمامی ندارد و صدای تیم های لیگ برتری، دسته اولی و حتی سطوح پایین تر فوتبال ایران را درآورده است.
هر اندازه که داوران در عین اشتباهات فاحش بازی ها را به پایان می رسانند اما اشتباهات آنان بسان بازی ناتمام می ماند و ادامه دار است.
* لیگ یک، تبعیدگاه داوران مقصر!
اینکه بخش اعظم داوران پراشتباه لیگ برتری برای تنبیه به لیگ یک فرستاده می شوند نیز به معضل داوری ها افزوده است.
در واقع به اعتقاد بیشتر مربیان لیگ یکی، این سطح از مسابقات فوتبال ایران به تبعیدگاه داوران مقصد تبدیل شده و مشکلی را بر مشکلات داوری ها افزوده است.
بسیاری از رقابت های لیگ دسته یک فاقد پخش مستقیم است و همین مساله باعث شده تا نظارت همه جانبه بر قضاوت داوری ها نشود و صرفا به گزارش ناظر داوری بسنده شود.
از سوی دیگر عدم پخش برنامه لیگ یک که مشابه لیگ برتر است نیزبیش از هرفردی، خوشایند داوران بوده است چرا که قضاوت های آنان در رسانه ملی مورد تحلیل و بررسی قرار نمی گیرد و از برملا شدن واقعیت ها مصون می مانند.
حالا با پخش مجدد برنامه لیگ یک به نوعی مربیان تیم ها امیدوار به کاهش حداکثری اشتباهات داوری هستند هر چند تضمین دهنده این کاستی بزرگ در فوتبال ایران نیست.

* اشتباهات بزرگ سوگلی بازی های بزرگ
نکته جالب تر در اشتباهات داوری در این است که بازی های بزرگ را شامل می شود.
امروزه تیم های بزرگ و پرطرفدار بیشترین سهم را در اشتباهات داوری دارند، نکته ای که باعث حساسیت وزارت ورزش و جوانان نیز شده است.
حساسیت ها به مرز بدبینی نزد مدیران عامل تیم های پرطرفدار رسیده است. آیا دست های پشت پرده نمی خواهند تیم های پرطرفدار به نتیجه برسند!

* عذرخواهی یا فرار از انتقادها
اعلام عذرخواهی از جانب داوران مقصر نیز امروزه نقل محافل داوری فوتبال شده است.
در واقع داوران برای فرار از هجمه انتقادها و کاهش گلایه های دوستداران فوتبال در جامعه ای که آنها نیز در آن زندگی و امرار معاش می کنند، عذرخواهی را اهرم دفاع از اشتباهات خود مورد استفاده قرار می دهند.
هر چند اشتباهات داوری بخشی از بازی فوتبال است اما اعتراف به اشتباه با اعلام عذرخواهی رسانه ای که اکنون به صورت قارچ گونه در جامعه داوری فوتبال ایران فراگیر شده، جایگاه داوری را بیش از گذشته متزلزل می کند.
داورانی که اشتباهات خود را با عذرخواهی اعتراف می کنند از جنبه روانی اعتماد به نفس آنها کاهش می یابد و در ادامه عملکرد آنها را تحت الشعاع افکار عمومی قرار می دهد.
حتی اگر چنین داوری بخواهد بازی تیمی که در دیدارهای گذشته آنها مرتکب اشتباه شده است، باردیگر عهده دار قضاوت شود، این شائبه را در ذهن تیم مقابل و هوادارانش ایجاد می کند که برای جبران گام به میدان می گذارد!

*پاسکاری تصمیم گیرندگان
اشتباهات داوری شاید نزد باشگاه ها به تراژدی دردناک تبدیل شده اما تصمیم گیرندگان و انتخاب کنندگان داوری بازی ها سبب شده تا به شکلی فوتبالی توپ را به زمین یکدیگر پرتاب کنند.
حالا هیچ کس نمی پذیرد داوری های فوتبال در ابعاد گسترده دچار نقص و اشکال است.
داورانی که اغلب دیده می شود به لحاظ فیزیک بدنی آماده نیستند، از بیشتر صحنه های مشکوک به خطا دور هستند و فشار روانی ناشی از سکوها آنها را متزلزل و به هم ریخته کرده است.
دلایل اشتباهات داوری قطعا نیازمند کالبدشکافی عمیق است. تردیدی نیست که اشتباهات داوری اغلب تعمدی نیست اما خطای دید، قضاوت عجولانه و احساسی شدن داوران تبعات نابخشودنی را دستخوش بازی های فوتبال کرده است.

* خبرنگار ایرنا در همدان