پای‌تان را که به کلاس‌های بدن‌سازی بگذارید، آدم‌هایی را می‌بینید که هیچ کدام‌شان شبیه هم نیستند، اما همه‌شان یک هدف دارند: «سالم‌تر زندگی کردن!» یکی برای لاغر شدن آمده، دیگری رژیم چاقی دارد و نفر بعدی هم احتمالا نفس کم می‌آورد و آمده تا بدنش را تقویت کند. اما متخصصان می‌گویند آدم‌هایی که ویژگی جسمانی و وضعیت سلامتی متفاوتی دارند، نباید در یک باشگاه ثبت‌نام کنند. 

دکتر وحید سبحانی، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیأت علمی دانشگاه معتقد است برای برخی افراد كه از بیماری‌هایی خاص رنج می‌برند انجام برخی حرکات ورزشی و قرار گرفتن در بعضی محیط‌ها ممنوع است و بیشتر از آنکه به سلامتی‌شان نفع برساند، سلامتی‌شان را تهدید می‌کند.



نمی‌توانید پیاده‌روی كنید اگر. . .

آرتروزی‌ها و بیماران قلبی نباید زیاد پیاده‌روی کنند.



قلب‌تان ریپ می‌زند؟

به طور كلی ورزش به سه دسته خفیف، متوسط و شدید تقسیم می‌شود. ورزش‌های خفیف مانند پیاده‌روی را به‌جز موارد خاص همه می‌توانند انجام دهند، اما همین ورزش خفیف برای كسانی كه اخیرا سكته قلبی داشته‌اند، درد قفسه صدری ناپایدار دارند یا افرادی با مشکل تنگی شدید دریچه قلب (دریچه آئورت)، ممنوع و قدغن است.



آرتروز دارید؟

كسانی كه مشكلات عضلانی-اسكلتی دارند به شرطی می‌توانند ورزش كنند و پیاده‌روی داشته باشند كه درد زیادی نداشته باشند. به‌عنوان مثال كسی كه استئوآرتریت زانو یا آرتروز مزمن دارد و 3-2 سال است با این مشكل دست‌وپنجه نرم می‌كند می‌تواند پیاده‌روی را در جلسات 10دقیقه‌ای انجام دهد ولی اگر پس از این پیاده‌روی دچار درد زانو شود و درد بیش از دو ساعت طول بكشد، باید دست نگه دارد و پیاده‌روی را قطع كند چون این درد، نشانه آسیب به مفصل است. 

به كسی كه آرتروزش شعله‌ور شده و با درد و تورم حاد زانو همراه است، حتی ورزش خفیف را نیز توصیه نمی‌كنیم و تنها ورزش توصیه شده، همان انجام امور روزمره و كارهای سبك خانه است. در این افراد چون مفصل خشك است، باید دامنه حركتی محدود شود. این بدان معنا نیست كه پا را بی‌حركت نگه دارد بلكه منظور این است كه هنگام خم كردن زانو، دامنه خاصی را حفظ كرده و از آن فراتر نروند. بیماران مبتلا به آرتروز حاد نباید ورزش را به‌طور كلی كنار بگذارند، به‌عنوان مثال كسی كه در پا مشكل دارد اندام فوقانی خود را می‌تواند ورزش دهد چون حركت‌های دست ممنوع نیست و باید آن را ورزش دهد و بالعكس. در آرتروز حاد كه ورم خیلی شدید دارند، حركات كششی مناسب، تمرین با دوچرخه دستی و حركت پا به شرط لحاظ كردن دامنه حركتی، مناسب است. این افراد می‌توانند فعالیت فیزیكی را حتی در حالت نشسته به صورت باز و بسته كردن پا روی صندلی انجام دهند.



نمی‌توانید توتال کور بخرید اگر. . .

دراز و نشست برای کسانی که پوکی استخوان و دیسک دارند ممنوع است.


پوكی استخوان دارید؟

كسانی كه پوكی استخوان دارند، همچنین خانم‌های 48-47 سال به بالا كه یائسه می‌شوند، باید برای انجام ورزش‌های متوسط و شدید محتاط باشند. این افراد ابتدا باید مورد معاینه قرار بگیرند كه پوكی استخوان دارند یا نه و پس از آن سراغ ورزش مناسب وضعیت خود بروند.

افرادی که با مشكل پوكی استخوان مواجه هستند، باید بدانند هرگونه ورزش خمشی مانند دراز و نشست و همچنین ورزش‌های چرخشی برای آنها ممنوع است. همچنین برای این افراد استفاده از دستگاه ورزشی موجود در بازار مثل توتال‌كور هم كاملا مضر است چون ممكن است سبب شكستگی مهره‌های كمر آنها شود. این دسته از بیماران در باشگاه‌های بدنسازی هم هرگز نباید سراغ ورزش‌هایی بروند كه به طور ناگهانی تغییرجهت می‌دهد كه نمونه واضح آن دستگاه مس‌گری است. این گروه نباید با گام‌های بلند بدوند پس باید از انجام دادن ورزش‌های هوازی شدید هم پرهیز كنند چون فشار از پا به ستون مهره‌ها منتقل شده و سبب شكستگی مهره‌ها می‌شود.



دیسك دارید؟

كسانی كه دیسكوپاتی دارند یعنی به هر دلیلی با مشكل دیسك كمر یا گردن مواجه هستند اگر بیش از دوساعت پس از ورزش درد داشته باشند، نباید آن حرکات را انجام دهند البته این درد نباید با درد عضلانی اشتباه گرفته شود. همه كسانی كه تازه ورزش را شروع می‌كنند ممكن است به دلیل تجمع اسیدلاكتیك در عضلات خود درد احساس كنند این موضوع مانعی برای ادامه ورزش نیست بلكه منظور ما درد در مفاصل، لگن و... است.

آنها نباید ورزش‌هایی انجام دهند كه فشار روی مهره‌ها و ستون فقرات بالا برود مثلا بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب نباید ورزش كنند بلكه این كار را به نیم ساعت بعد از انجام كارهای روزانه موكول كنند. این افراد باید از حركات ناگهانی و انفجاری جلوگیری كنند و از قبل بدانند كه چه ورزشی می‌خواهند انجام دهند تا حركات‌شان ناگهانی نشود. برداشتن اجسام سنگین هم به دلیل ضعف عضلات، به مهره‌ها فشار وارد می‌كند پس باید از آن خودداری شود. این افراد هم باید ورزش‌های خمشی مثل درازونشست و توتال كور را فراموش كنند چون فشار بر ستون فقرات بالا می‌رود و درنتیجه فشاردیسك هم بالا می‌رود.


نمی‌توانید روی تردمیل بدوید اگر. . .

برای  کسانی که دیسک دارند، دویدن روی تردمیل ممنوع است.



دیسک دارید؟

یکی دیگر از مواردی که این بیماران باید به آن توجه داشته باشند، احتیاط در استفاده از تردمیل است. نباید به هیچ‌عنوان روی تردمیل غیراستاندارد كه ضربه‌گیر خوبی ندارند و البته بیشتر دستگاه‌های موجود نیز اینگونه هستند، بدوند. به عنوان مثال کسی که چاق است، دیسك كمر هم دارد و می‌خواهد لاغر شود تندتند روی تردمیل غیراستاندارد می‌دود كه نتیجه آن فشار به ستون فقرات و بیشتر شدن درد است.

كسانی هم كه از دیسك گردن رنج می‌برند به‌ویژه آنهایی كه در مرحله حاد بیماری قرار دارند، باید از حركات ورزشی كه به هر صورتی سر به سمت راست، چپ یا بالا و پایین حركت می‌كند خودداری كنند، حتی در رانندگی بهتر است هنگام گرفتن دنده عقب، به جای چرخاندن سر در آینه نگاه كنند. این بیماران باید ورزش‌هایی انجام دهند كه عضلات محوری را تقویت كند و به عضلات آن ثبات محوری بدهد تا فشار روی دیسك گردن كمتر شود. در این افراد هرگونه حركت خمشی و چرخشی ممنوع است.  بیشتر كسانی كه دچار دیسك كمر و گردن می‌شوند عضلات شكم و گردن آنها شل است و چاق هستند پس باید ورزش‌هایی انجام دهند كه عضلات جلو، خلفی و همچنین عضلات طرفین گردن را تقویت كنند.  



نمی‌توانید کوهنوردی کنید اگر. . .

ام‌اسی‌ها، مبتلایان به صرع و آسم نباید قله‌ها را فتح کنند.


ام‌اس دارید؟

برای کسانی که مبتلا به بیماری ام‌اس هستند، محیطی که در آن ورزش می‌کنند خیلی مهم است چون این افراد مشکل نوروپاتی و اتونوم پیدا می‌کنند؛ اگر محیط خیلی سرد یا گرم باشد فشار خون آنها بالا می‌رود. لباس و کفش این افراد هم خیلی مهم است و باید با وسواس بیشتری انتخاب شود.

اگر بیماران مبتلا به ام‌اس در مرحله حاد بیماری نباشند و علائم بیماری آنها کنترل شده باشد هیچ ورزشی برای آنها ممنوع نیست ولی اگر به مرحله‌ای حاد رسیده و به‌عنوان مثال بینایی آنها کمتر شده است و... ، حتما باید پس از معاینه، متخصص به آنها توصیه‌های ورزشی را بکند. یک مشکل بزرگ این بیماران، عدم تعادل است پس توصیه می‌شود هرگز بدون همراه به ورزش نروند حتی برای پیاده‌روی چون ممکن است در اثر به هم خوردن تعادل، زمین بخورند و دچار شکستگی در بدن شوند. به همین دلیل ورزش‌هایی مثل کوه‌نوردی که به خاطر ارتفاع در دمای پایین هوا انجام می‌شود و نیاز به تعادل دارد برای این افراد مناسب نیست.



صرع دارید؟

کسانی هم که مبتلا به صرع و تشنج هستند تنها درصورتی ورزش برای آنها منعی ندارد که علائم بیماری، کنترل شده باشد به عنوان مثال بیمار مبتلا به صرع برای دو سال تشنج نداشته است، پس می‌تواند با همراه، در محیط‌های دسته‌جمعی ورزش کند. این افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که گرما می‌تواند به تشنج آنها منجر شود پس تا حد امکان محیطی که به ورزش می‌پردازند گرم نباشد، همچنین زمانی را برای ورزش انتخاب کنند که خسته نیستند.

مثلا پس از 8 ساعت کار روزانه نباید سراغ ورزش بروند بلکه بهتر است کمی استراحت کنند سپس در هوایی خوب و مناسب که نه گرم باشد و نه سرد، ورزش کنند.  ولی اگر صرع آنها کنترل شده نیست و مثلا یک ماه پیش تشنج کرده، ورزش‌های خفیف ممنوع نیست ولی توصیه می‌شود ورزش‌های شدید انجام نشود.



آسم دارید؟

اگر كسی آسم دارد و بیماری وی كنترل‌شده نیست، به عنوان مثال هرماه یكی، دوبار دچار نفس‌تنگی حاد می‌شود بهتر است ابتدا آن را كنترل كند و بعد سراغ ورزش برود ولی در صورتی كه بیماری كنترل شده است و هر چند ماه یك بار مشكل پیدا می‌كند می‌تواند ورزش انجام دهد ولی حتما اسپری آبی رنگ سالبوتامول خود را همراه داشته باشد و تا حدامکان، تنها ورزش نکند. این بیماران نباید در یک مکان خلوت و بدون اسپری به عنوان مثال به مدت یك ساعت بدوند. مكان ورزش نیز خیلی مهم است مثلا اگر به گرده گل‌ها و گیاهان حساسیت دارند نباید در آن منطقه تردد داشه باشند یا پیاده‌روی کنند.

محیط ورزش نباید آلوده باشد مثلا در بعدازظهر شلوغ تهران نباید در خیابان ورزش كرد، دوید یا به پیاده‌روی رفت. بهتر است این افراد در محیط‌های بسته ورزش كنند كه آلودگی كم است و هوا نیز سرد یا گرم نباشد و ورزش را از خفیف شروع كنند. كسانی كه به آسم مبتلا هستند مشكل دیگری هم دارند و آسم آنها در هوای سرد تشدید می‌شود پس حتما باید شال‌گردن داشته باشند و از زیر شال نفس بكشند تا هوای گرم وارد ریه‌های آنها شود و داروهای‌شان را مرتب مصرف كنند. 



 قندخون‌تان زیر 100 است؟

بدن برای ورزش به گلوكز نیاز دارد پس كسانی كه قند خون‌شان زیر 100 است ممکن است طی ورزش دچار افت قندخون یا هیپوگلیسمی ‌شوند پس برای آنها حتی ورزش خفیف نیز توصیه نمی‌شود ولی این بدان معنا نیست كه دیواری دور خود بكشند و هیچ فعالیتی نداشته باشند. این افراد باید كارهای روزمره خود را انجام دهند مثلا پنج دقیقه به سر كوچه بروند، خرید خود را انجام دهند و در خانه به امور خود بپردازند چون همه اینها هم فعالیت فیزیكی محسوب می‌شود. در كل پیاده‌روی آنها بیش از 10دقیقه طول نکشد ولی كوهنوردی، یك ساعت پیاده‌روی و... ممنوع است.

افراد مبتلا به دیابت، قبل از ورزش حتما باید چیزی نوشیده یا خورده باشند و نیم ساعت پس از آن ورزش كنند. توصیه می‌كنیم دیابتی‌ها حتما در طول پیاده‌روی، یک همراه داشته باشند و به‌خصوص انسولینی‌ها، حتما پلاكی در گردن داشته باشند كه مشخص شود انسولین مصرف می‌كنند تا اگر در جایی از هوش رفتند بقیه متوجه شوند انسولین مصرف می‌كنند و بلافاصله با یك لیوان آب قند به كمك ‌آنها بیایند.

یکی دیگر از معضلات افراد دیابتی، مشکل زخم پاست. برای كسانی كه در اثر دیابت دچار مشكل زخم پا شده‌اند به هیچ عنوان شنا توصیه نمی‌شود ولی اگر زخم در پای آنان وجود ندارد و تنها مشكل گزگز و مورمور در پا دارند و به‌اصطلاح پای آنها خواب می‌رود؛ یعنی دیابت مزمن دارند و دوچرخه‌سواری و شنا توصیه می‌شود اما برای این افراد پیاده‌روی طولانی و كوهنوردی ممنوع است چون حس در پاهای‌شان كم می‌شود و متوجه ضربه نمی‌شوند و ممكن است دچار زخم پا شوند.


نمی‌توانید دمبل بزنید اگر. . .

وزنه برداری برای بیماران کلیوی ممنوع است.



کلیه‌های‌تان بیمار است؟

كسانی كه در اثر دیابت یا به هردلیل دیگری مشكل كلیه دارند و كراتین و اوره خون آنها بالاست دویدن سرعتی و تند، ورزش‌های هوازی شدید، بلندكردن وزنه‌های سنگین به بالای سر در وزنه‌برداری و كار با وزنه‌های سنگین در بدنسازی ممنوع است. به طور كلی ورزش‌هایی كه برای لحظاتی باید نفس‌شان را حبس كنند نیز برای این دسته از افراد ممنوع است چون سبب افزایش فشارخون شده و به كلیه فشار وارد می‌آورد ولی ورزش‌های خفیف و متوسط را می‌توانند انجام دهند. برای كسانی كه فشار خون بالا دارند انجام ورزش‌هایی با وزنه سنگین بدنسازی، بالابردن وزنه بالای سر، همچنین حبس كردن نفس در سینه ممنوع است.


نمی‌توانید یوگا کار کنید اگر. . .



دیابت دارید؟

در دیابت بسیاری از بیماران دچار مشكل چشمی به‌ویژه خونریزی داخل چشم می‌شوند و دید چشم آنها كم می‌شود. برای این افراد هرنوع ورزشی كه سر را به سمت پایین می‌آورند مثل یوگا و ژیمناستیك، ممنوع است. همچنین ورزش‌های همراه با حبس نفس ممنوع است چون فشار خون و درنتیجه فشار چشم را بالا می‌برد و سبب خونریزی چشم می‌شود. این افراد قبل از هر ورزشی ابتدا باید با متخصص چشم مشاوره كنند. البتـه كسانی كه سال‌هاست دیابت دارند ولی هنوز گرفتار عوارض چشمی، كلیوی و... آن نشده‌اند هیچ منعی در ورزش ندارند و اتفاقا به آنان توصیه می‌شود تا با انجام حرکات ورزشی عرق كنند، تنفس آنها بالا برود و قند خون‌شان تنظیم شود پس ورزش شدید و متوسط نیز برای آنها ایرادی ندارد. ولی اگر قند خون كسی زیر 100 یا بالای 250 باشد كه مجبور به تزریق انسولین هستند، ورزش ممنوع است. گاهی این افراد فكر می‌كنند قندخون‌شان با بالا و پایین پریدن یا دویدن پایین می‌‌‌آید ولی كاملا برعكس است به‌ویژه در نوع یك كه انسولین مصرف می‌كنند چون این افراد اگر ورزش كنند قند خون‌شان حتی بالاتر نیز می‌رود.



وقت شناس باشید!

کسانی که مشکلات ساده گوارشی مثل نفخ و... دارند، نباید بلافاصله بعد از غذا ورزش کنند بلکه حداقل دو ساعت باید از صرف غذا بگذرد.  برخلاف تصور عموم مبنی بر لزوم مصرف غذای پرکالری قبل از ورزش، وعده غذایی نباید شامل گوشت و چربی باشد. بهترین روش، خوردن غذایی شامل کربوهیدرات مثل نان و برنج است. این موضوع برای کسانی که مشکل گوارشی دارند اهمیت بیشتری دارد.