در ادامه درباره شيوه ها يا به عبارتي سبک زندگي سالم با دکتر سيدسعيد اسماعيلي گفت وگو کرده ايم.در اين مطلب وي به توصيه هاي اساسي دين اسلام درباره شيوه خوردن، نوع غذا و کميت و کيفيت آن اشاره مي کند.نوع غذا، شيوه تناول و ميزان مصرف ماده غذايي از موضوعات مهم و مورد توجه در سبک زندگي افراد است زيرا براي تامين سلامت بايد به نوع غذا و چگونه خوردن توجه کرد.

متاسفانه امروزه با تغييراتي که در سبک غذا خوردن ايجاد شده است، شيوه تغذيه ما به تغذيه در غرب نزديک شده است که از پيامدهاي آن مي توان به شيوع بيماري هاي قلبي، فشار خون و... اشاره کرد.

همان طور که مي دانيم آمار مرگ و مير، اغلب مربوط به بيماري هاي قلبي، عروقي است و در اين ميان آمار ابتلا به ديابت، سکته، سرطان و بيماري هايي که با نوع تغذيه در ارتباط است افزايش يافته است. اين دسته از بيماران علاوه بر هزينه هاي سنگين، رنج زيادي را متحمل مي شوند. حال بايد ديد راهکار برون رفت از اين مشکل چيست؟

اين پزشک و محقق طب اسلامي، در پاسخ به اين سوال مي گويد: به عنوان يک ضرورت، بايد به توصيه هاي موجود در منابع ديني درباره تغذيه، توجه ويژه شود. توصيه هايي که دربرگيرنده اصول و مباني روشني است و اگر ما براساس آن مباني، سبک زندگي خود را تنظيم کنيم بسياري از بيماري ها کاهش مي يابد و چه بسا اين اصول الگويي براي ساير جوامع باشد.بايد گفت؛ يکي از زمينه هايي که در اسلام به آن توجه بسياري شده جنبه هاي مختلف تغذيه است که در آيات و روايات مختلف، به آن پرداخته شده است. از جمله آن ها بحث کميت مواد غذايي است. آيه «کلوا واشربوا ولا تسرفوا» که مسلمانان را به ميانه روي درخوردن و آشاميدن تشويق مي کند و همين طور روايات مختلفي که در آن بر لزوم کم خوري و پرهيز از پرخوري تاکيد شده است، در واقع يک اصل را مشخص مي کند؛ اين که به ميانه روي در خوراک بايد به عنوان يک ارزش توجه کرد تا اين شيوه در زندگي فرد نهادينه شود. چه بسا منشاء بسياري از بيماري ها مانند ديابت، چربي خون بالا، چاقي و... پرخوري باشد. از اين رو بايد کم خوري به عنوان يک رفتار در جامعه نهادينه شود. براي تبديل اين دانش به رفتار نيز نهادهاي مختلف تبليغي بايد فعاليت کنند تا به تدريج پرخوري که رفتار شايع در جامعه ماست، جاي خود را به ميانه روي در خوردن و آشاميدن بدهد و به تبع آن بسياري از بيماري ها از جامعه ما رخت بربندد.

وي در ادامه صحبت هاي خود مي گويد: در مورد کيفيت غذا خوردن هم روايات زيادي وجود دارد. غذاهايي که مصرف مي شود بايد متناسب با مزاج فرد باشد. به عنوان مثال براي افراد گرم مزاج، غذا با طبع سرد و افراد سرد مزاج، غذا با طبع گرم مناسب تر است. به عبارتي فرد بايد بعد از صرف غذا، احساس قوت کند نه اين که دچار رخوت و سستي شود.نکته ديگر اين است که غذاهاي مناسب با فصل انتخاب شود. در هر فصل ميوه هاي مناسب همان فصل استفاده شود و از مصرف ميوه هاي غيرفصل پرهيز شود. علاوه بر روايات مختلفي که بر اين موضوع تاکيد مي کنند، حکماي طب سنتي نيز تاکيد دارند که مصرف ميوه ها در غير فصل خودش مي تواند به بدن آسيب برساند. در حالي که امروزه بسياري از مردم ميوه هاي تابستاني را در فصل زمستان و ميوه هاي زمستاني را در فصل تابستان هم مصرف مي کنند. در واقع با اين کار نظم طبيعت را به هم مي زنيم به هم خوردن اين نظم، سلامت ما را تهديد مي کند.

وي مي افزايد: در روايات بر لزوم خوب جويدن غذا بسيار تاکيد شده است و اين که فرد بايد وقت کافي براي خوردن غذا داشته باشد.نداشتن وقت کافي براي غذا خوردن، جزو مشکلاتي است که بسياري از ما گرفتار آن هستيم. افراد وقت کمي دارند بنابراين با عجله غذا مي خورند، در حالي که اين امر، پيامدهايي چون سوءهاضمه، نفخ و مشکلات گوارشي را به همراه دارد و به دنبال آن کبد، قلب و عروق و... آسيب مي بيند.در حالي که توصيه شده است همه مواد غذايي را بايد خوب جويد تا مواد مغذي آن قابل جذب شود.اما نکته بعد که در روايات بر آن تاکيد شده، برداشتن لقمه هاي کوچک است که به هضم غذا کمک مي کند. حتي نحوه نشستن براي صرف غذا نيز مهم است به طوري که گفته شده است بايد روي زمين سر سفره نشست زيرا اين نحوه نشستن به هضم غذا کمک مي کند.

مصرف غذاهاي متنوع در يک وعده که ممکن است با هم ناسازگار باشد و عوارضي را در پي داشته باشد، نهي شده است.به عنوان مثال خوردن همزمان گوشت ها با ماست و دوغ و لبنيات و يا خوردن لبنيات با ترشي  ها، بيماري هاي مختلفي را به دنبال دارد.

در آشاميدني ها نيز بايد جنبه اعتدال رعايت شود. به ويژه همراه غذا نبايد از نوشيدني استفاده شود زيرا روند هضم غذا را کند مي کند و باعث نفخ و... مي شود.

وقتي فرد همراه غذا نوشيدني سرد مصرف مي کند، اين امر باعث افزايش اخلاط بلغمي در معده و چربي کبد مي شود.

وي در پاسخ به اين سوال که آياامروزه توصيه مصرف نمک قبل و بعد از غذا،با توجه به شيوع بيماري فشار خون قابل اجراست يا نه، مي گويد: نمک جزو مواد ضروري براي بدن است و هر فردي بايد روزانه مقداري نمک مصرف کند. از طرفي مصرف نمک قبل و بعد از غذا به معناي مصرف غذاي شور نيست. در واقع با اين توصيه ما مردم را به مصرف نمک زياد تشويق نمي کنيم بلکه نمک در ابتدا و انتهاي غذا، کمي چشيده مي شود.نکته بعد اين است که در بسياري از منابع مهم طب رايج هم اين موضوع که مصرف نمک باعث افزايش فشار خون و مشکلات قلبي، عروقي مي شود (همانند آنچه در رسانه ها مطرح مي شود) مورد تاييد علمي قرار نگرفته است و به نظر مي رسد در مورد آن تبليغ زيادي انجام شده است، در حالي که افزايش فشار خون در بيشتر موارد علت نامعلومي دارد.

اگرچه بايد در مصرف نمک هم اعتدال را رعايت کنيم اما چشيدن کمي نمک در ابتدا و انتهاي غذا فوايدي دارد از جمله اين که افرادي که غذاهاي بي نمک مصرف مي کنند، بعد از مدتي اشتهاي خود را از دست مي دهند و کم خوري باعث ضعف بنيه و قواي بدني به ويژه در سالمندان مي شود. بنابراين خوردن نمک درابتداي غذا، بلغم سطح لوله گوارش را رفع مي کند و معده را براي هضم غذا آماده مي کند.خوردن کمي نمک در انتهاي غذا علاوه بر اين که دهان را ضدعفوني مي کند به هضم غذا و فعاليت آنزيم هاي گوارشي کمک مي کند. بنابراين مصرف متعادل نمک امروزه هم مورد تاييد است.در بعضي از روايات، مصرف سرکه هم توصيه شده است که به نظر مي رسد افراد با در نظر گرفتن مزاج و شرايط مختلف آب و هوايي، مي توانند از آن استفاده کنند.وي در پاسخ به اين سوال که چرا بعضي از افراد با وجود مصرف غذاهاي باکيفيت و متنوع، باز هم دچار مشکلات گوارشي و لکه هاي پوستي و ... مي شوند؟مي گويد:برخي افراد تصور مي کنند که از مواد غذايي سالم استفاده مي کنند اما در واقع مشخص نيست که براي محصولاتي که در بازار وجود دارد از چه نوع آفت کش، سم، کود شيميايي، آب و... استفاده شده است.

بايد به اين نکته توجه کنيم که اگرچه ما به عنوان مصرف کننده بسياري از نکات را رعايت مي کنيم اما بخشي از موارد از عهده ما خارج است و از آن اطلاع نداريم. به همين دليل ممکن است با مصرف برخي مواد غذايي، مواد زايدي وارد بدنمان شود.

نکته ديگر اين است که اگر ماده اوليه مناسب وارد بدن شود بايد بررسي کرد که آيا مراحل هضم و جذب هم به خوبي انجام مي شود يا نه؟

در بسياري از موارد دستگاه گوارش غذا را به خوبي هضم و جذب نمي کند. کبد کارش را به خوبي انجام نمي دهد و بايد مشکلات دستگاه هاي داخلي بدن برطرف شود. بسياري از افراد براي سال هاي طولاني از غذاهاي نامناسب و هم چنين شيوه  نامطلوب غذايي استفاده کرده اند که اين امر اثرهاي تخريبي خود را گذاشته و باعث نارسايي دستگاه هاي بدن شده است. بي گمان جبران اين مشکلات نياز به زمان بيشتري دارد.